Tehlikeli Maddelerin Uluslararası Karayolu Nakline Dair Avrupa Anlaşması (ADR), Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından düzenlenmiş bir konvansiyon olup, taraf ülkelerin toprakları üzerinden ya da sınırları arasında gerçekleştirilen tehlikeli madde taşmalarını kapsamaktadır. ADR Konvansiyonu 30 Eylül 1957 tarihinde Cenevre’de imzalanmış ve 29 Ocak 1968 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 21 Ağustos 1975 tarihinde New York’ta Madde 14 (3)’te değişiklik öngören bir Protokolün imzalanmasıyla değişikliğe tabi olmuştur. Söz konusu Protokol 19 Nisan 1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
ADR, devletler arası bir anlaşma olup, genel ve devletler üstü bir uygulatıcı merci bulunmamaktadır. Uygulamada, karayolu denetimleri devletler tarafından gerçekleştirilmekte ve anlaşma hükümlerine uyulmadığı takdirde ihlal edenlere karşı ulusal makamlar tarafından kendi iç mevzuatlarına göre yasal işlem uygulanmaktadır. Zira ADR anlaşması bizzat para cezası öngörmemektedir.
ADR Anlaşması, belli sayıda istisna hariç olmak üzere, söz konusu anlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesi koşuluyla karayolu araçlarıyla uluslararası tehlikeli madde taşımacılığı yapılabileceğini öngörmektedir. Tehlikeli maddelerin ADR kapsamında sınırlandırılmasına yönelik sistem, BM Tavsiye kararlarını yakından takip etmektedir.
Halen söz konusu konvansiyona taraf olan 38 ülke bulunmaktadır. 06.12.2005 tarihinde yayınlanan Resmi Gazete’de Karar No.: 5434 ile ülkemizin de ADR Konvansiyonuna taraf olması uygun bulunmuştur.
- Karayoluyla uluslararası taşımacılıkta güvenliğin artırılması,
- Tehlikeli maddelerin taşınmasına ilişkin BM Tavsiyelerine dayanarak tehlikeli atıklar dahil olmak üzere tehlikeli malların sınıflandırması, paketlenmesi, etiketlenmesi ve test edilmesiyle alakalı hükümlerin, diğer taşıma şekilleri ile uyumlu biçimde ortaya koyulması,
- Karayoluyla tehlikeli mal taşıyan araçların yapımı, donanımı ve işleyişine yönelik koşulların ortaya konmasıdır.
Tüm Birleşmiş Milletler, BM Avrupa Ekonomik Konseyi (UN/ECE) Üye Ülkelerine ve diğer Avrupa ülkelerinin yanı sıra BM AEK faaliyetlerine katılmaya çağrılan BM üyesi ülkelere açıktır.
Değişiklikler
ADR Konvansiyonuna taraf ülkeler her 6 ayda bir toplanır ve Konvansiyonda yapılabilecek değişiklikler hakkında fikir alışverişlerinde bulunur. Teknolojideki gelişmeler, değişen sanayi uygulamaları gibi değişen koşullar dikkate alınarak kabul edilen bu değişiklikler ışığında Konvansiyon her 2 senede bir yenilenmektedir. 2003 versiyonu, 1 Ocak 2003 tarihi itibarı ile 6 aylık bir geçiş süresi öngörülerek yürürlüğe girmiştir.
Coğrafi Kapsamı
Bölgeseldir ( Avrupa, ABD ve Kanada) ancak yasal kapsamı ve taşımacılığın uluslararası niteliği açısından küresel olarak genişletilebilir.
Konvansiyonun en son versiyonu olan 2003 versiyonunda, A ve B eklerinde değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu ekler 9 kısım halinde yeniden düzenlenmiştir.
A ve B Eklerinin Yapısı
Konvansiyonun yapısı 9 bölüme ayrılmış olup, hala anlaşmanın 2. Maddesinde yer alan ifade ile uyumlu olması açısından 2 Ek haline gruplandırılmaktadır. Konvansiyonun genel biçimi şu şekildedir:
Ek A: Genel Hükümler ve tehlikeli maddeler ve kalemlere ilişkin hükümler
Bölüm 1 Genel hükümler
Bölüm 2 Sınıflandırma
Bölüm 3 Tehlikeli Maddeler Listesi, sınırlı miktarlarda ambalajlanmış tehlikeli maddelere ilişkin özel hükümler ve istisnalar
Bölüm 4 Ambalajlama ve depolama hükümleri
Bölüm 5 Sevkiyat Prosedürleri
Bölüm 6 Ambalajların yapımı ve testlerine yönelik zorunluluklar, orta boy dökme konteynerler (IBC), büyük ambalajlar ve tanklar
Bölüm 7 Taşıma, yükleme, boşaltma ve elleçleme koşullarına ilişkin hükümler
Ek B: Nakliye teçhizatı ve taşımalara ilişkin hükümler
Bölüm 8 Araç ekibi, teçhizatı, faaliyeti ve dokümantasyonuna yönelik zorunluluklar
Bölüm 9 Araçların yapımı ve onayına ilişkin zorunluluklar
